SGK istirahat paralarının
azaltılacağı konusunda 2 Uyarıcı yazı yazarak meclis gündemine gelmeden yani yasa
çıkarılmadan önce durumu anlatmak ve olayın nelere sebep olacağı konusunda
uyarı yapmaktı. Ancak yeterli bilgiye sahip olmayan veya umursamayan SGK ve
Mecliste bulunan gruplar tarafından yeterli inceleme yapılmadan 7316 Sayılı
Torba Yasa ile değişikliği onaylandı. 22.04.2021 tarihinde Resmi Gazete de
yayınlayarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren torba yasa hasta olanları daha
beter hasta yapacak.
Olayın boyutları küçümsenmemeli Pandemi
dönemindeki uygulamalar 12 aylık matrahın esas alınması ciddi mağduriyetler
yaratacaktır. İşsiz kalan ve 6 ay
boyunca çalışmayan her kesimden çalışanlarda sigorta tavanından ücret alsa da
en fazla Asgari ücretin 2 katından fazla istirahat parası alamayacak.
Bu durum çalışanlar yönünden çok
önemli olsa da İnsan Kaynakları ve Mali işlerde bordro yapan uzmanları daha
fazla yoracaktır. Pandemi olmasaydı sabit kayıplar kolay hesaplanırken birçok alternatif
çalışmalar yapılmasını zorunu hale getirmiş bulunmaktadır.
Buna göre firmalar Her ay değişen
Kümülatif SGK Matrahı takip edecek ve her maaş döneminde özel hesaplama yapmak
zorunda kalacakları gibi SGK tarafından eksik ödenen istirahat parası kadar ek
ödeme yapmak zorunda kalacaklardır.(Maktu ücretli aylıkla çalışanlar için )
İnsan Kaynakları ve Mali
Müşavirlerin en önemli işi haline gelecek bu uygulama şirket maliyetlerinde
artışa neden olacağı gibi işçi işveren ilişkilerini bozucu etkiler
yaşanacaktır.
7316 Sayılı Torba yasanın 9
maddesi ile yapılan değişiklikler nedeniyle, sistemi düzenlemek için, öncelikle
SGK istirahat parası ödemlerinin hesaplanmasını tüm İK çalışanlarının bilmesine
ihtiyaç bulunmaktadır.
ÖRNEK:
Asgari ücret alan 3 aylık
ortalama ücret üzerinden günlük istirahat parası 79,50 TL( ayakta tedavi
olanlar) eski sistemde günlük ödeme alırken, Yeni Sistemde 12 ay boyunca Asgari
ücret alan çalışanın sigorta matrahları toplamı 37.129.00 TL olacak işçi istirahat
parası ise günlük 68,93 TL olacaktır. Bir ay 30 gün istirahatli olan çalışan
ise fark 10,57*30 gün =317,10 TL eksik ödeme alacaktır. Ücret yükseldikçe ve çalışma günlerinin az
olması halinde daha fazla kayba uğrayacaktır.
SGK bakımından azaltılan istirahat paraları diğer önemli boyutu ise
işçi-işveren arasında yaşanacak sorunlar oldukça önemlidir. Önceki yazılarımda
da anlatmaya çalıştığım gibi işin farklı boyutlarında yazılım desteğine için
diğer detaylarına bakmak gerekmektedir.
1.
Asgari ücret alan tam çalışanlar,
2.
Asgari ücret alan eksik günleri olanlar,
3.
Ücretsiz izin kullananlar,
4.
Kısa Çalışma yapanlar,
5.
1 yıllık dönemde 180 günden az çalışması
olanlar,
6.
Raporlu olan çalışanlar,
Gibi konularda istirahat parası alanlar kaos yaşamaları kaçınılmazdır.
İşin bir diğer yönü işverenin sorumlulukları oldukça önemlidir.
SGK istirahat parası azalan
çalışanlar bu konuda riskli duruma gelseler de maktu ücret alan çalışanların
aldıkları net ücretlerin tamamlanması zorunludur. Yasa gereğince Maktu ücret
alanların raporlu oldukları ilk 2 günü işveren ödemek zorundadır. Ayrıca
İşçinin eline geçecek olan maktu ücretin İşveren ve Rapor karşılığı ödenecek
tutarın eksik kalması halinde işveren tamamlamak zorunda bulunmaktadır.
Bu durum işçi maliyetlerinde artışa
neden olacaktır. Asgari ücrette (AGİ Hariç) işçi 2.557,55. TL net ücret almaktadır.
Bu hesaba göre 1 ay hasta yatan çalışan 2.557,55-317,10= 2240,45 TL (SGK yeni
sistem). İstirahat parası alacaktır. İşçi
30 gün raporlu olduğu için İşveren aylık ücret tahakkuku yapmayacaktır. Yeni
sistem farkı aylık 317,10 TL+268,31 AGİ Tutarı =işçi 585,41TL daha az ücret ile
yetinmek zorunda kalacaktır.
Çok değişik hesaplama ve ücret
çalışmaları önemli sıkıntılara neden olacaktır. BK 409 Maddesi esas alındığında
bu örnekte olan 317,10 TL istirahat parası işveren tarafından karşılanması
gerekli bulunmaktadır. Bu fark ayların
değişimi ile azalacak ancak yılbaşında yeni Asgari ücret değişimi ile fark
tekrar artacaktır.
Sadece asgari ücret baz olarak
alındığında bir aylık istirahat raporu için çıkan farklar ücretsiz izinde
olanlar, kısmı süreli çalışanlar, bir yılda 180 gün sigorta matrahı eksik
olanlar için hesaplama tekniği geliştirilmesinde fayda bulunmaktadır.
Bilhassa 180 günden az sigorta
ödenen yüksek ücretliler için konulan sınır. Asgari ücretin 2 katını geçemez
kaydı nedeniyle sorunlar artarak devam edecektir.
Saygılarımla.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
İK Yönetim Danışmanı
SMMM-Eğitmen