İstirahat raporu alan personelin
raporlu olduğu sürede yasalar gereğince çalışmaması gerekmektedir .(İş Kazası
ve meslek hastalığı ve dinlenmediği için iyileşmeyen çalışanlar).
Rapor alanlar için İK birimleri
veya Mali Müşavirler tarafından çalışmadı diye bildirimler koyarak işlem yapılmaktadır. Çalışmıyor
beyanı yapılmasına rağmen işçi çalıştırılır ise işyerinde bir kaza olması
halinde SGK uygulamaları devreye giriyor. SGK işçiyi tedavi ediyor ancak tüm tedavi
giderleri, istirahat ve ilaç bedelleri ile işçi Malul olursa kalan çalışma
süreci boyunca 30-35 yıl gibi süreçte asgari ücretin neti kadar Maluliyet aylığı
toplu olarak işverene rücu ederek tahsil etmektedir.
Aynı durum Yıllık izinleri doğru
kullandırmayan işverenlere de uygulanmaktadır. Ayrıca önemli İPC kesilmektedir.
İstirahat parası uygulama örnekleri:
1-
Bazı işyerlerinde istirahat raporu alan personel
için işverenleri bir kısmı raporlu olunan süre için işçiyi çalışıyor olarak
göstermekte 30 gün üzerinden tahakkuk yaparak işçiye tam maaş öderken bildirgede
ise çalışmamıştır olarak not koymaktadır. Ayrıca işçinin SGK’ dan aldığı İstirahat parası
işçiden alınmamaktadır. (Gereksiz katlı maliyet)
2-
Bazı işyerlerinde ise 30 gün çalışma olarak
gösterilmekte. SGK’ dan alınan İstirahat parası işçiden alınıp gelir yazılmaktadır.
3-
Bazı işyerlerinde ise raporlu günler için işçi
raporlu (01 İstirahat) olarak bildirilmekte İstirahat süresince ödemeleri SGK’ tarafından yapılmaktadır. Ancak çalışanın
parasını geç alması halinde işveren maaş avansı ödemesi yaparak işçinin SGK’
dan alıp getirdiği istirahat parasını
maaş avansı olarak iade etmektedir.
Her 3 durumda da istirahat
parasının 2 günlük kısmını SGK’ nın ödememesi nedeniyle BK. 409 Maddesi
gereğince işveren tarafından maktu ücret alanlara Diğer ödeme ad altında
ücretin tamamlanması için ödenmesi zorunludur. Günlük ve saatlik çalışmalara bu
durum işveren’ e kalmaktadır. Ancak çalışanın Motivasyonunu korumak için ödenmesi
fayda sağlamaktadır.
Torba Yasa çıkması halinde
işçinin alacağı istirahat parası azalacaktır. Çalışan SGK tarafından yapılan
eksik ödemelerin işveren tarafından karşılanması için İnsan Kaynakları birimi
ile ihtilaf halinde kalacaktır. Aylık Maktu net ücret üzerinden anlaşan
çalışanlar farkın tamamlanmasını isteyeceklerdir.
BK 409 Maddesinde maktu
ücretlerde aylık ücretin tamamlanmasını istemeleri durumunda işyerinde
tartışmalar yaşanacaktır. ( Brüt ücretlerde de aynı durum gelişecektir.) .
Aylık maktu ücret kavramında işçinin alacağı para sabit olması gerekmektedir.
Aylık Net ücret+ 2 günlük işveren ödemesi+ SGK tarafından yapılan ödemeler
toplamından oluşması gerekmektedir.
Ücretin bir kısmını bordrodan bir kısmı elden
verilen (Gayri resmi ) işyerlerinde işçi- işveren arasında tartışmalar
yaşanması kaçınılmaz olacaktır. İşveren istirahat parasını tamamlama yönünden işçiye
yardımcı olmadığı takdirde işçi haklı nedenle iş sözleşmesini fesih ederek
kıdem tazminatı hakkını isteyebileceği gibi SGK ya başvurarak işvereni şikayet
yoluyla geçmiş dönemlerde elden yapılan ödemlerin sigorta kapsamına alınmasını
isteyebilir.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
İK Yönetim Danışmanı
SMMM-Eğitmen