Dünyada
ve Ülkemizde yaşanan Corona Virüs salgını; Çalışanları ve İşverenleri büyük oranda
etkilemiş bulunmaktadır. Salgın şokunun çalışanlar ve işverenler üzerindeki
etkileri uzun süre devam edeceği görülmektedir. Bilhassa Corona’ nın Eylül ve Ekim aylarından
tekrarlama riski uzmanlar tarafından anlatılmaktadır. Yaz ayları ile birlikte virüsün
yıkıcı etkileri daha fazla hissedilecektir.
Hastalanma dışında insanların ekonomik
sıkıntıları uzun süre hissedilecektir.
Beklenmeyen
bir salgın nedeniyle İşverenler ve Çalışanlar
yönünden çalışma hayatında önemli değişiklikleri yapılması gerekecektir. Bir
taraftan işten çıkarılan çalışanlar, Ücretsiz izin verilenler, uzaktan
çalışanlar, kısmı çalışma ile daha az ücret almayı kabul eden çalışanlar için
acil tedbirlere ihtiyaç bulunmaktadır. Çalışma süreçleri ile ilgili yapılması
gereken değişiklikler oldukça önemlidir.
Corona bundan sonra hep hayatın içinde
olacaktır. Salgın öncesi şartlara dönme imkanı çok zordur. Aşının bulunması
halinde bile 2 yıldan önce normale dönme ihtimali bulunmadığı ifade
edilmektedir. İşverenler kendi işlerini yaparken çalışanları için koruyucu
tedbirleri almaları zorunluluk haline gelmiştir. İşçinin olmadığı yerde fabrika
veya üretim tesislerinin olması çok önemli değildir.
İSG ile ilgili tedbirler anlatılmasına
rağmen sorunların ortadan kaldırılması zor görünmektedir. .
Pandemi
sürecinde çalışanların bu zor dönemde işverenler tarafından sorumluluklarını
bilmeleri için bilgilendirilmelerine ihtiyaç vardır. Yazılı olarak yapılması
gereken bildirimler. Çalışma düzeninde işçilerin nasıl hareket edecekleri, kurallara
uymama halinde yaşanacak olumsuzluklar en ince detaya kadar planlanmalı ve
çalışanlara yazılı ve imza karşılığı
tebliğ edilmelidir.
“Yargıtay Kararları’ nda Yasalar’ da hükümler
bulunsa da işveren yazılı olarak kuralları çalışana bildirdiğini ispatlamadığı
sürece iş kazalarından sorumludur”. Ancak işçi’ ninde bu konuda kendisine düşeni
yapmak zorunda olduğu açıkça anlatılmaktadır
Corana
devamında ve sonrasında salgın nedeniyle İşverenler ve Çalışanlar olayın şokunu
yaşamaya başlamıştır. Hiç düşünülmeyen konu ise nasıl tedbir alınacağıdır.
Öncelikle çalışanların hayatı riskleri, ailevi sorumlulukları ve hasta olmaları
halinde gelir kayıpları ciddi boyutlara varmaktadır. Uzun süreli sağlık
nedenleri ile çalışamama halinde iş sözleşmelerinin feshedilme durumu ortaya
çıkabilir. Çalışanın Kıdem tazminatı alıp almaması önemli olsa da çalışma
gücünün kaybı kendini ve ailesini zor durumda bırakacaktır.
Çalışanlar
için birinci öncelik günlük hayatında ve işyerinde gerekli tedbirlerin alınıp
alınmadığına bakması gerekir. Dışarıda ve işyerinde görevi olmayan yerlerde ve
çalışanların yanına gereksiz gitmemek, hasta olduğundan şüphelendiği kişiler ile
yan yana çalışmak durumunda kalır ise Yöneticisi, iş yeri hekimi veya İnsan
Kaynakları birimine bildirerek tedbir alınmasını sağlamak olmalıdır.
Çalışmaktan
kaçınma hakkı
İş yerlerinde
gerekli tedbirlerin alınmadığı görülmektedir.
Bu günlerde hastalanmamak için büyük bir çaba gösteren çalışanlar ve
iş yerinde üretim yapmaya çalışan işverenler yasal konular ile ilgili tedbirleri
düşünmeden günü kurtarmaya çalışmaktadır. Bilhassa büyük gruplar halinde çalışılan
işletmeler de çalışanları için gereken tedbirler alınmadan, sosyal mesafe
korunmadan gruplar halinde çalışmaya devam edilmektedir.
Bundan
sonraki dönemde işverenler çalışanlarını korumak için fiziki temas
gerektirmeyen çalışma modellerine gitmek zorundadır. Bilhassa İnsan Kaynakları
ve Yasal uygulamalar’ ın elektronik ortama taşınması, servislerde güvenlik
tedbirlerine dikkat edilmesi, çalışanlara risklerin yazılı olarak tebliğ edilmesi,
riskleri azaltacak teması önleyecek, kısmı süreli çalışma,çağrı üzerine çalışma
şekilleri,uzaktan çalışma şekilleri ile maliyetleri azaltma ve riskleri önleme
çalışmaları önem kazanacaktır.
Ancak İş sağlığı ve Güvenliği tedbirleri ve salgın ile ilgili
ciddi tedbirlerin çalışma şekillerine
göre planlanmasında fayda vardır. İşverenlerin
almadığı tedbirler, Yıllık izinlerin yasaya uygun kullandırılması (ertesi yıl
içinde bir bölümü 10 gün kesintisiz kullanılması) gerekmektedir. Bu kurallara
uymayan işverenleri İş kazaları veya diğer nedenler ile almadığı tedbirler nedeniyle
SGK tarafından ciddi maliyetlerin yansıtılması ile karşılaşacaktır.
Saygılarımla
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
İK Yönetim Danışmanı
SMMM-Eğitmen