Şirketler personellerini sağlık
risklerine karşı korumak için Özel Sağlık Sigortası yapmaktadır. Yıllardır bu
konudaki tartışmalarda Özel Sağlık Sigortasından kesilmeyecek veya GV kesilecek
tartışmaları sürüp gitmektedir. Konu yasa açısından gayet açık olmasına rağmen
Türkiye’ de firmalar uygulama yaparken kendi kendilerine yorumlar yaparak
yanlış uygulama yapmaya devam etmektedir. Olmayan yasal uygulamalar yapılarak % 15 Stopaj istisnası uygulansın veya bordroya
koymaya gerek yok diyen Uzmanlar, Müşavirler, Denetim Firmaları, Bordro yapan
şirketler ve diğer firmaların yanlış uygulamaya devam ettikleri görülmektedir.
Başlıktaki ifadeye bakarak yanlış
hükümler vermeden önce konuyu açıklık getirmek gerekmektedir
Yapılan uygulamalar incelendiğinde
aşağıdaki durumlar ile karşılaşılmaktadır.
1) Bazı uzmanlar; İşveren tarafından
yaptırılan Özel Sağlık Sigortasını bordroya koymaya gerek yok direk gidere atılması
yönünde görüşlerini açıklamaktadır.
2) Bazı uzmanlar bordroya koyun ama
sadece damga vergisi kesecek şekilde brütleştirin demekte ve buna göre uygulama
yapanız gerekir demektedir,
3) Bazı uzmanlar ise işveren tarafından
yapılan Özel Sağlık Sigortası SGK bakımından Asgari Ücretin % 30’ u
kadar istisnaya tabi olacak ve Gelir Vergisi + Damga Vergisi kesintisi yapılmak
üzere brüt ücret olarak bordroya konması gerektiği konusunda görüş
vermektedir.
Bu üç şekilde uygulama
incelendiğinde Yasa Hükümlerine göre 3
uygulamanın doğru olduğu ve işveren tarafından yapılan Özel Sağlık
Sigortası bordro üzerinden ödenmesi gereken bir ücret olduğu ortaya
çıkmaktadır.
01.01.2103 tarihinde yürürlüğe giren
6327 Sayılı yasa değişikliklerine bakmak faydalı olacaktır. Bu tarihten önce
uygulamada Özel Sağlık Sigortalarında Gelir Vergisi bakımından % 5 istisna,
BES için ise % 10 istisna uygulaması yapılmaktaydı. 6327 sayılı yasa ile
yapılan değişiklik ile BES sistemde % 15 olarak yer almıştır.
Şahıs Özel Sağlık Sigortaları:
a) İşçi tarafından yapılan Şahıs Sigortaları içinde yer
alan Özel Sağlık Sigortası, (GVK 63/3)
b) İşveren tarafından Grup Sigortası şeklinde bedeli işçinin
ücretinden kesilmek suretiyle yapılan Özel Sağlık Sigortası, (GVK.
63/3)
Şeklinde yapılan sigortalardır, Bu
sigortalarda belli oranlar gözetilerek işçinin vergi matrahından indirilmektedir.
GV Kanun 63’üncü maddesi 3 fıkrasında
yer verilen indirim ile ilgili olarak aynı Yasa’ da işveren tarafından yapılan BES ve 63 maddede yer verilen işçi sağlık
sigortası aynı personel bordrosunda yer alırsa İşveren BES+işsi şahıs sigortası’
nin toplamı % 15 ten fazla olamaz hükmüne yer verilmiştir. Aylık toplam kazancın % 15 ini geçmeme ve asgari ücretin yıllık
toplamını geçmeme oran sınırlamasına dikkat etmek gerekmektedir.
İşveren Tarafından yapılan Özel Sağlık
Sigortasının gider yazılması için istisna uygulamasına GVK 40 maddesinde yer
verilmesi gerekmektedir. GVK 40 maddesinde böyle bir hüküm yoktur. Sadece Ücret
sayılan ödemler içerisinde GVK 63 Maddesinde Özel Sağlık Sigortası yapılması
halinde Aylık Gelir Vergisi Matrahından oransal sınırlamalar esas alınarak
işçiye vergi avantajı sağlanmakta ve İşveren tarafından yapılan BES ödemesi varsa her ikisin toplamı % 15
sınırını geçemeyeceği için işçinin önceliği bulunması nedeniyle işveren tarafından
BES indirimi yapılamayacağı veya oranlar
içerisinde kalacak şekilde bir kısmına indirim uygulanacağı durumu ortaya
çıkmaktadır.
Yukarıdaki
inceleme de İşverenler tarafından yapılan Özel Sağlık Sigortası’ nın vergisel
boyutu bakımından indirim uygulamasının hatalı olduğunu göstermektedir. İstisna kapsamında olabilmesi için GVK 40 maddesinde
gider kaydına yer verilmesi ve sınırların çizilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Özle
Sağlık Sigortası ile ilgili indirim sadece GVK 63 Maddesi 3 fıkrasında yer
bulmuştur. İşçisine Özel Sağlık Sigortası yaptıran işveren’ in indirim hakkı
bulunmadığı ve ücret olarak bordroya konması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Bu
konudaki görüşümüzü doğrulayan bir diğer belge ise; bir firma tarafından Gelir
İdaresi Başkanlığından 2014 yılında alınan Özelge’ de
“Bu
hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, işverenlerce ödenen şahıs sigorta primleri,
işle ilgili olarak ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ücret
kapsamında olduğundan, söz konusu primlerin öncelikle ücretin matrahına ilave
edilerek Gelir Vergisi Kanununun
94 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince gelir vergisi tevkifatı kesilmek
suretiyle vergilendirilmesinden sonra GVK 40 a göre genel gider olarak herhangi bir
tutar ve oran sınırlaması olmaksızın indirim konusu yapılması mümkündür”
ifadesine yer verilmiştir.
Şirketlerin
personeli adına yaptırdığı ve bedelinin şirket tarafından karşılandığı Özel
Sağlık Sigortasının gider yazılabilmesi için ücret olarak bordroya konması SGK
istisnası sonrasından GV ve Damga Vergisine tabi tutularak giderleştirilmesi
gerekmektedir. GVK bakımından herhangi bir istisna söz konusu değildir.
Yukarıda
yer verilen 1 ve 2 uygulama şekli yanlış olup şirketlerin bilmeden Vergi kaçırmasına
neden olduğu da bir gerçektir. Bordro uygulamalarındaki hatalar şirketlerin
risklerini arttırmaya devam etmektedir.
Saygılarımla.
Şakir
Gülsever
İş ve
Sosyal Güvenlik Müşaviri
İK Yönetim
Danışmanı
SMMM –EğitmeN