SGK Meslek Kodları Uygulaması ve Ceza Sorunları

SGK Meslek Kodları ile ilgili düzenlemelerin 31.12.2017 tarihine kadar yapılması zorunlu olmasına rağmen firmaların gerekli kod değişikliklerini yapmadıkları veya kod hataları nedeniyle ücret sorunları yaşadıkları görülmektedir.

09.08.2016 Tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 6728 sayılı Kanun ile 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 5510 sayılı Kanun’un 102. Maddesine eklenen n bendi ile,

“n) Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında; idari para cezası uygulanır.” Hükmü ilave edilmiştir.

01.07.2018 Tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılan Muhtasar ve Prim hizmet belgeleri yürürlüğe girmesi 01.10.2018 Tarihine ertelenmesi nedeniyle SGK Meslek Kodlarını değiştirmeyen firmalara ceza kesmemektedir.

01.10 2018 Tarihinden sonra ise firmaları ciddi yaptırılmalar beklemektedir. Madde hükmüne göre her işletmeden yapılacak tespitler için kişi başına kod hatası için 203. TL idari para cezaları kesilmesi dışında APHB değişiklik yaparak yeniden verilmesi nedeniyle değişecek her bildirge için asgari ücretin 2 katı tutarında (4.059TL her ay için) İPC ödemek durumunda kalacaklardır.

Meslek Kodlarını 01.10.2018 Tarihine kadar her zaman değiştirme imkanı bulunmaktadır. Ancak asıl bilinmeyen fiilen yapılan işe göre kodlar verildiğinde bordroda düşük ücret gösterilenler ile ilgili SGK tarafından yapılacak ciddi yaptırımlar firmaları beklemektedir.

ÖRNEK: Yöneticilere aldıkları eğitimleri ile ilgili verilen Meslek Kodları yapılan işlere uygun hale getirildiği zaman sorunlar başlayacaktır.  Elektrik Mühendisi olan Genel Müdür’ e Elektrik Mühendisi diye verilen kodu GENEL Müdür kodu değiştirildiğinde Sigorta matrahı 5.000. TL ise Genel Müdür Karşılığı 10 000.TL Brüt ücret ise geçmişe yönelik  5.000. TL her ay için  aylık SGK matrah farkı üzerinden  prim ve işsizlik primi, vergi farkı için tahakkuklar yapılmak zorunda kalınması kaçınılmazdır.

Şirketlerin kayıpları:

1. 1)   5.000TL. Brüt fark için 5.000.* % 15 SGK Primi ve 750. TL işçi payı
   2)    5.000-750.TL =4.250. TL Vergi Matrahı * % 27 vergi oranı ile 1.147,50 GV.
   3)    5000.TL S. Matrahı farkı 5000.*0.225 =1.125 TL  işveren sigorta  ve işsizlik primi,
   4)    APHB değişeceği için her bildirge için 4.059.TL idari para cezası,
   5)    Vergi ziyası cezası Verginin % 50 si, Usulsüzlük cezası 2 kat olarak uygulanır,
   6)    Fark vergi 1.147,50 TL *2,5 kat =   2. 869 Vergi cezaları,
   Toplam olarak 1 kişinin meslek kodu yanlışlığı veya bilerek ücreti düşük ödenmesi halinde Sigorta işçi ve işveren maliyetleri toplamı: 
   1)    1.875 TL primler +4.059 APHB cezası=        5.934. Aylık SGK ödemesi,
   2)    1.147.50 G.V+2.869TL Vergi ziyaı cezası = 4.016,50 Aylık Vergi dairesi ödemesi,
   3)    TOPLAM ÖDEME-  9.960.50 TL aylık maliyet
   4)    Toplam Yıllık Maliyet 9.960.50TL*12 ay= 119. 526 TL
   5)    Firmanın Teşviklerinin geri alınması 50 Personeli olan firmada ortalama 5.000. TL brüt sigorta matrahı ile 250.000. TL Sigorta matrahı üzerinden % 5 teşvik alması ’250.000*%5=12.500.TL teşvik iadesi *12 ay= 150.000.TL 

1. Riskler:

1.    Aylık tahakkuk eden prim ve vergi faizleri hariç olmak üzere 1 yıl için 1 personel için 270.000.TL+ faizlerin ödenmesi gerekecektir.  Yaklaşık 325.000TL 1 kişinin meslek kodu yanlışlığı veya ücretinin bilerek düşük gösterilmesi sonucu firma ödeme yapacaktır.

2.    5 yıllık sürdürülen düşük ücret sonucu 1 kişi için 1.700.000 TL’ ye ulaşacaktır.

3.    Son çıkarılan yönetmelikle kararlara göre bilerek yapılan bu hatalar işin işverenin 1-5 yıl arasında hapsi için Cumhuriyet Savcılığına SGK tarafından bildirilecektir.

Firmalar neler yapmalı:

1)    Şirket organizasyon şemaları çıkarılmalı,

2)    Organizasyona göre görevler belirlenmeli,

3)    Meslek Kodları bu görevlere göre tanımlanmalı,

4)    Ücretler Meslek Kodlarına göre belirlenmeli,

5)    Değişiklikler İK süreçlerine sağlıklı olarak entegre edilmeli,

6)    1.10.2018 öncesinde her şey doğru ve sağlıklı yapılandırılmalı.

Yapılandırma zamanında yapılmadığı takdirde SGK yaptırımlarına katlanmak zorunda kalacaktır.   En önemli konu ise elden ücret ödeyen firmalar ve alt işveren firmalar ile ilgili sorunlar olacaktır.

Elden ödenen ücretler ile ilgili belgeler ortaya çıkarılamadığı için bazı durumlarda bazı durumlarda bir kez daha elden ödenmesi gerekecektir. Alt işverenler ile ilgili tüm yükümlülükler asıl işveren tarafından ödenmek zorunda kalınacaktır.

Firmalara tavsiyemiz 1.10.2018 tarihinde Muhtasar ve prim bildirgelerinin birleştiği zamana kadar yukarıda yer verdiğimiz tedbirlerin alınmaması halinde önemli sorunlar yaşanacaktır. 

Geçmiş dönemlerde affedilir veya çözüm olabileceği yanılgısına firmaların düşmemesi gerekir. Nedeni ise ekonomik sorunlar nedeniyle bütçe gelirlerini arttırmak için tüm kurumlarda gelir arttırıcı denetimler yapılarak cezalar kesilmeye başlamış bulunmaktadır.

Firmalara tavsiyemiz bu süreci iyi planlaması ve hata yapmamaları gerekir. Sağlıklı ve sistematik şekilde yapılanmamaları halinde daha fazla sorunlara ortaya çıkacaktır

Saygılarımla.

Şakir Gülsever

İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri

İK Yönetim Danışmanı 

Eğitimci-Bilirkişi