
SGK
Meslek Kodları ile ilgili düzenlemelerin 31.12.2017 tarihine kadar yapılması zorunlu
olmasına rağmen firmaların gerekli kod değişikliklerini yapmadıkları veya kod
hataları nedeniyle ücret sorunları yaşadıkları görülmektedir.
09.08.2016 Tarihli Resmi Gazetede
yayınlanan 6728 sayılı Kanun ile 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girmek üzere
5510 sayılı Kanun’un 102. Maddesine eklenen n bendi ile,
“n) Muhtasar ve prim hizmet
beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları
işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı
bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve
kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri
tutarında; idari para cezası uygulanır.” Hükmü ilave edilmiştir.
01.07.2018
Tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılan Muhtasar ve Prim hizmet belgeleri
yürürlüğe girmesi 01.10.2018 Tarihine ertelenmesi nedeniyle SGK Meslek
Kodlarını değiştirmeyen firmalara ceza kesmemektedir.
01.10
2018 Tarihinden sonra ise firmaları ciddi yaptırılmalar beklemektedir. Madde
hükmüne göre her işletmeden yapılacak tespitler için kişi başına kod hatası için
203. TL idari para cezaları kesilmesi dışında APHB değişiklik yaparak yeniden
verilmesi nedeniyle değişecek her bildirge için asgari ücretin 2 katı tutarında
(4.059TL her ay için) İPC ödemek durumunda kalacaklardır.
Meslek
Kodlarını 01.10.2018 Tarihine kadar her zaman değiştirme imkanı bulunmaktadır.
Ancak asıl bilinmeyen fiilen yapılan işe göre kodlar verildiğinde bordroda
düşük ücret gösterilenler ile ilgili SGK tarafından yapılacak ciddi yaptırımlar
firmaları beklemektedir.
ÖRNEK:
Yöneticilere aldıkları eğitimleri ile ilgili verilen Meslek Kodları yapılan
işlere uygun hale getirildiği zaman sorunlar başlayacaktır. Elektrik Mühendisi olan Genel Müdür’ e
Elektrik Mühendisi diye verilen kodu GENEL Müdür kodu değiştirildiğinde Sigorta
matrahı 5.000. TL ise Genel Müdür Karşılığı 10 000.TL Brüt ücret ise geçmişe
yönelik 5.000. TL her ay için aylık SGK matrah farkı üzerinden prim ve işsizlik primi, vergi farkı için
tahakkuklar yapılmak zorunda kalınması kaçınılmazdır.
Şirketlerin
kayıpları:
-
1) 5.000TL. Brüt fark için 5.000.* % 15 SGK Primi ve 750. TL işçi payı2) 5.000-750.TL =4.250. TL Vergi Matrahı * % 27 vergi oranı ile 1.147,50 GV.3) 5000.TL S. Matrahı farkı 5000.*0.225 =1.125 TL işveren sigorta ve işsizlik primi,4) APHB değişeceği için her bildirge için 4.059.TL idari para cezası,5) Vergi ziyası cezası Verginin % 50 si, Usulsüzlük cezası 2 kat olarak uygulanır,6) Fark vergi 1.147,50 TL *2,5 kat = 2. 869 Vergi cezaları,Toplam olarak 1 kişinin meslek kodu yanlışlığı veya bilerek ücreti düşük ödenmesi halinde Sigorta işçi ve işveren maliyetleri toplamı:1) 1.875 TL primler +4.059 APHB cezası= 5.934. Aylık SGK ödemesi,2) 1.147.50 G.V+2.869TL Vergi ziyaı cezası = 4.016,50 Aylık Vergi dairesi ödemesi,3) TOPLAM ÖDEME- 9.960.50 TL aylık maliyet4) Toplam Yıllık Maliyet 9.960.50TL*12 ay= 119. 526 TL5) Firmanın Teşviklerinin geri alınması 50 Personeli olan firmada ortalama 5.000. TL brüt sigorta matrahı ile 250.000. TL Sigorta matrahı üzerinden % 5 teşvik alması ’250.000*%5=12.500.TL teşvik iadesi *12 ay= 150.000.TL
- Riskler:
1.
Aylık tahakkuk eden prim ve vergi faizleri
hariç olmak üzere 1 yıl için 1 personel için 270.000.TL+ faizlerin ödenmesi
gerekecektir. Yaklaşık 325.000TL
1 kişinin meslek kodu yanlışlığı veya ücretinin bilerek düşük gösterilmesi
sonucu firma ödeme yapacaktır.
2.
5 yıllık sürdürülen düşük ücret sonucu 1 kişi
için 1.700.000 TL’ ye ulaşacaktır.
3.
Son çıkarılan yönetmelikle kararlara göre bilerek
yapılan bu hatalar işin işverenin 1-5 yıl arasında hapsi için Cumhuriyet
Savcılığına SGK tarafından bildirilecektir.
Firmalar neler yapmalı:
1)
Şirket organizasyon şemaları çıkarılmalı,
2)
Organizasyona göre görevler belirlenmeli,
3)
Meslek Kodları bu görevlere göre
tanımlanmalı,
4)
Ücretler Meslek Kodlarına göre belirlenmeli,
5)
Değişiklikler İK süreçlerine sağlıklı olarak
entegre edilmeli,
6)
1.10.2018 öncesinde her şey doğru ve sağlıklı
yapılandırılmalı.
Yapılandırma
zamanında yapılmadığı takdirde SGK yaptırımlarına katlanmak zorunda kalacaktır. En
önemli konu ise elden ücret ödeyen firmalar ve alt işveren firmalar ile ilgili
sorunlar olacaktır.
Elden
ödenen ücretler ile ilgili belgeler ortaya çıkarılamadığı için bazı durumlarda bazı
durumlarda bir kez daha elden ödenmesi gerekecektir. Alt işverenler ile ilgili
tüm yükümlülükler asıl işveren tarafından ödenmek zorunda kalınacaktır.
Firmalara
tavsiyemiz 1.10.2018 tarihinde Muhtasar ve prim bildirgelerinin birleştiği
zamana kadar yukarıda yer verdiğimiz tedbirlerin alınmaması halinde önemli
sorunlar yaşanacaktır.
Geçmiş dönemlerde affedilir veya çözüm olabileceği
yanılgısına firmaların düşmemesi gerekir. Nedeni ise ekonomik sorunlar
nedeniyle bütçe gelirlerini arttırmak için tüm kurumlarda gelir arttırıcı denetimler
yapılarak cezalar kesilmeye başlamış bulunmaktadır.
Firmalara
tavsiyemiz bu süreci iyi planlaması ve hata yapmamaları gerekir. Sağlıklı ve sistematik
şekilde yapılanmamaları halinde daha fazla sorunlara ortaya çıkacaktır
Saygılarımla.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İK Yönetim Danışmanı
Eğitimci-Bilirkişi