Yıllık
izin kullanımları ile ilgili son yapılan yasal değişiklik 14/04/2016 Tarihinde 6704 Yasanın 16 mad
ile yapılmış ve Yıllık izinlerin en fazla 3’ e bölünme esası terk edilerek “bir bölümü
10 günden aşağı olmamak üzere” farklı şekillerde kullanılabileceği
esası getirilmiştir. Ancak 18.08.2017 Tarihli Resmi Gazete’ de Yayınlanan
Yönetmelikte ise “bölümler halinde kullanılabilir” olarak yer verilmiştir. Bu
durum yasa ile yönetmelik arasındaki fark nedeniyle sorunlar yaratacaktır.
4857 Sayılı İş Yasa’ da bir bölümü 10
günden az olamaz şekli yerine yönetmelikte bölümler halinde kullanılabilir
olarak yer almıştır. Bu hali ile Kanundaki sınırlamalar ortadan kaldırılmış
gibi bir anlam ortaya çıkmaktadır. Bu durum İş Yasasındaki koruyucu hükümleri
ortadan kaldırdığı gibi işçi-işveren arasında da sorunlar yaşanmasına neden
olmaktadır
NORMLAR HİYERARŞİSİ ve
Yönetmeliğin Geçerliliği
Bir hukuk düzeninde mevcut olan, anayasa, kanun,
tüzük, yönetmelik gibi normlar, dağınık hâlde ve rastgele değil, alt-alta, üst-üste bulunur. Bu normların arasında
altlık-üstlük ilişkisi vardır. Bunlar “normlar hiyerarşisi”
veya “hukuk düzeni piramidi” olarak tanımlanmaktadır.
Bu hiyerarşide alt basamakta yer alan norm geçerliliğini üst
basamakta yer alan normdan alır ve dolayısıyla ona
uygun olmak zorundadır.
Örneğin;
Kanun Anayasaya, yönetmelik kanuna aykırı olamaz.
Son Yayınlanan yönetmeliğin yasaya aykırı olarak düzenlendiğini
göstermektedir. İşletmeler uygulamasa yasaya aykırı olarak yıllık izinleri
eskiden beri yasadaki bir bölümü 10 günden az kullandırdıkları görülmektedir. İşçi izinleri ile ilgili yaşanacak sorunlar, İş
Kazaları ve Meslek Hastalıkları yaşanması durumunda yasaya uygun izin kullandırılmadığı
için maliyetler SGK tarafından işverenler fatura edilmektedir. İşverenlerin yönetmelikte
bu şekilde yazıyor diye sorumluluktan kurtulma imkanları bulunmamaktadır. Uygulamada Kanun maddeleri Normlar
Hiyerarşisine göre yönetmelikten önce geldiği için Kanun maddesinin esas
alınması gerekir.
Yıllık izinlerin bir bölümünün 10 günden az olmamasının
nedeni işçilerin dinlenmesi, ruhen ve bedenen rahatlaması için iş kazası ve
meslek hastalıklarına karşı korunması için getirilmiştir. SGK ilgili Maddesi
gereğince işverenlerin yasaya aykırı uygulamalarında izin kullandırılmaması ve
personelin dinlendirilmemesi halinde iş kazası maliyetleri işverene suçu
oranında yansıtılmasını zorunlu hale getirmiştir. Hatta işçinin yıllık izin
kullanırken başka işyerinde çalışması sırasında iş kazası tedavi maliyetleri de
işçiye yansıtılmaktadır.
Bu durumun diğer bir göstergesi ise, İş kazası bildirim
formlarına ilave edilen bölümde işçinin son 1 yılda kullandığı izin
sorulmaktadır. Bu nedenle işçilerin izin haklarına dikkat etmeyen veya sahta
belge ile izin parası ödeyenler için ciddi sorumluluklar ortaya çıkarmaktadır.
Yıllık izin kullanımları işverenin yönetim hakkı gereğice
işverenin kullanım zamanlarını belirleyerek işçinin yıllık izinlerini her yıl
kullandırmasını zorunlu hale getirdiği gibi izin kullandırılmaması halinde
ciddi kayıplar ile karşılaşılmaktadır. Ayrıca Yıllık izinlerin 1 bölümünün 10
günden az kullandırılması halinde 2017 yılı için 295.00TL personel başına idari
para cezası uygulanması gerekmektedir.
İşverenlerin alması gereken tedbirler?
1-
İşçi yıllık izinlerini hak ettikten
sonra 1 yıl içinde kullandırın.
2- Bir
bölümü 10 günden az olmayacak şekilde yıllık izni kullandırın.
3- Yıllık
izne çıkan personele izinde geçen sürenin ücretini izne çıkmadan önce banka
hesabına yatırın.
4- Yıllık
izin belgelerini iyi saklayın ve izin defterine imza alın.
5- Ücret
bordrolarında izinde geçen süreleri ayrı gösterin,
6- Yıllık
izin kullandırmamanın veya Kanuna aykırı kullandırmanın işveren yükümlülüklerini
iyi öğrenin.
7- Alt İşveren personelinin yıllık izinleri
aynı şekilde kullandırılmasını sağlayın ve denetleyin.
Saygılarımla.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İK Yönetim Danışmanı
Bilirkişi ve Eğitmen