Çalışma Hayatının düzenleyen
Yasalar ile işyerleri, İşçi- İşveren ilişkileri konusunda düzenlemeler yapılarak
çalışma hayatına yön verilmekte oluşan risklere karşı önlem alınması sağlanmaktadır.
İşyeri' nde İşveren ve
çalışanların uyması gereken kurallar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
denetime tabi tutulmaktadır. Sadece İş Kanunu ile ilgili denetim yapılmamakta
çalışma hayatını ilgilendiren aşağıda yer verilen diğer yasa uygulamaları yapılacak
denetimler ile kontrol edilmektedir. .
Çalışma Hayatına Yön
Veren Yasalar;
- 4857 Sayılı İş Kanunun ve Yönetmelikleri,
- 5510 Sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu, Yönetmelikleri, Genelgeler ve genel Yazılar,
- 1475 Sayılı İş Kanunun/( 14 Maddesi Kıdem Tazminatı),
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun ve Yönetmelikleri,
- 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu,
- 6098 Sayılı Borçlar Kanunu
Genellikle eksik
bilgiler ile yapılan işlemler şirketlere önemli yükümlülükler getirdiği gibi yapılan hatalı uygulamalar sonucunda iş
Davaları ve İşe İade Davaları, Hizmet Tespit
Davaları nedeniyle önemli kayıplar yaşanmaktadır. Ayrıca yeni dönemde
Arabulucu müzakerelerinde alt yapı eksiklikleri nedeniyle işverenlerin kayıplar
yaşaması kaçınılmaz olacaktır.
İşverenler geçmiş ve
gelecekte yaşanması muhtemel riskleri önlemek ve yukarıda yer verilen çalışma
hayatını ilgilendiren yasalar ile ilgili Çalışma Bakanlığı denetimlerine hazırlanarak
risklerin önlemesi gerekli ve önemli bulunmaktadır.
İşletmeler tarafından Bakanlık
Denetimlere hazırlık için yapılacak denetim çalışmaların maliyetinin çok
üzerinde fayda sağlandığı gibi geleceklerini planlama ve risklerini önleme imkanı
elde edilmektedir. Denetim yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli konu denetim
yapma becerisi olan ve yapılacak uygulamalara sağlıklı olarak yön verecek danışmanlar
seçilmelidir. Denetim sonrası sonuçların
analizinin doğru yapılması halinde şirketler risklerden kurtulabilecekleri gibi
fayda sağlayacaklardır.
Bakanlık tarafından
yapılacak denetimlerde önemli İPC kesilmekte alınmayan tedbirler sonucu iş
kazaları ve iş davaları, işe iade davaları kayıpları ciddi boyutlara
varacaktır. Geçmiş Dönemlerde 2 yıl süren iş davaları yerine 2 ayda sonuçlanacak arabulucu görüşmeleri
sonunda şirketlerin kayıpları artacağı gibi verimsiz veya davranışları sağlıklı
olmayan personel ile çalışmak veya ciddi tazminatları kısa sürede ödemek
zorunda kalacaklardır.
Denetimlerin ortaya
çıkaracağı sonuçlar
İş kazaları nedeniyle ödenecek
tazminatlar,yıllık izinler ile ilgili idari para cezaları, SGK Maliyetlerinin işverene
rücu edilmesi, iş davaları kayıpları,işe iade davaları ve tazminat ödemeleri,
Vergi ve SGK Kaçakları ile ilgili kayıplar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
kayıplar, idari para cezaları, beyanname cezaları, Eksik gün bildirimi
cezaları,rapor bildirim cezaları, Alt işveren çalışanları ile ilgili para
cezaları ve ödemeler,Ücretlerin bordroda yanlış gösterilmesi ile ilgili ödemeler,
Özlük dosyasındaki eksik belgeler İPC’ ları, Fazla çalışma ile ilgili eksik
belgeler nedeniyle kayıplar, sağlık raporları eksiklikleri,Şirkete dava
açanların durumu,yasalara uygun iş sözleşmesi, çok tehlikeli işlerde çalışma
süresi, alınan teşviklerin yasaya uygun olması ve iade durumu.
Yukarıda yer verilen denetim
sonuçlarına göre risk oluşturan durumların bir kısmı olarak denetlenmektedir. Bu denetimler dışında Kıdem, ücret ödemelerinin
yasaya uygunluğu,raporlu süre ücretleri ve benzeri denetim konuları yer almaktadır.
Firmalar Çalışma Bakanlığı Denetimleri
öncesinde ciddi bir denetim yaptırmaları riskleri önlemek için çok önemli
bulunmaktadır. Bazı şirketlerde ise bilgi eksikliği nedeniyle önemli maddi
kayıplar yaşandığı görülmektedir.
Saygılarımla.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri,
İK Yönetim Danışmanı
SMMM-Bilirkişi-Eğitmen