27 May 2017

İşçi-İşveren Uyuşmazlıklarını Arabulucu’ da Kaybetmek...


Değişen yasal uygulamalar nedeniyle işçi işveren ilişkilerinin yürütülmesi her geçen gün zorlaşmaktadır. Şirketler; alınmayan tedbirler, yanlış uygulamalar nedeniyle İş davaları, İşe iade davaları gibi uygulamalar sonucu önemli maliyetlere katlanmaktadır. İşten ayrılan personelin alacak talepleri nedeniyle 5 yıl veya 10 yıl boyunca açılacak davalar ile şirketlerin önemli kayıplar yaşadıkları görülmektedir. Ancak ödenmeyen işçi alacakları ve uygulamalarda işçilerin hak aramalarını kolaylaştıracak yasal düzenlemelerin yapılması faydalı bulunmaktadır.

Yakın dönemde yürürlüğe giren ARABULUCUL' luk Kanunu ile sorunların mahkemeler yerine hukuk bürolarında çözülmesi önemli bir gelişmedir. Tarafların son aşamaya gelmeden tedbir almaları faydalı bulunmaktadır. Şirketlerin alt yapılarında işçi alacakları ve işe iade davaları ile ilgili tedbir almak ve uygulamaları doğru yapmaları zorunluluk haline gelmiştir.

Yasa gereğince bugüne kadar 1-2 yıl süren işçi hakları ile ilgili alacak talepleri ve işe iade davaları 3 hafta gibi kısa bir sürede çözüme kavuşmak zorunda olduğu gibi arabulucu ücretleri ödemek zorunda kalınacaktır. Bazı mahkemeler şimdiden arabulucular ‘ a gidilmesi konusunda hak arayan işçileri yönlendirmeye başlamışlardır.  İşçi-işveren arasında Arabulucu toplantılarında anlaşma sağlanması veya anlaşılamaması halinde açılacak iş davaları konularında şimdiden hazırlık yapılması gerekmektedir.

Hizmet akdine tabi çalışmalara ait zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti, yani hizmet tespit davaları ise istisna olup Arabuluculuk kapsamı içerisinde değildir. Bu nedenle açılacak davalarda dava açmadan önce Kuruma başvurmuş olma şartı aranmaz. Doğrudan İş Mahkemesinde dava açılabilir. 

İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminat konuları hariç işçi ve işveren alacağı, tazminatı, işe iade taleplerinde dava açmadan önce Arabulucu' ya başvurulmuş olması dava şartı olarak aranacaktır.

Arabulucu ile işçi haklarının karara bağlanması?

İşçilik hakları ve işe iade için Arabulucu’ ya başvurulması halinde belirlenen Arabulucu tarafından şirketine davet yazısı gönderilerek anlaşma için işlemler başlatmaktadır. Davet edilen işveren 30 gün içinde daveti kabul ederse Arabulucu görüşmeleri başlamaktadır.  İşveren 30 gün içerisinde cevap vermez ise Bakanlığa bildirim yapılacaktır.
Taraflardan birisinin belirlediği Arabulucu ile toplantı yapılması ve 3 hafta içinde sonuçlanması gerekmektedir. 3 hafta içerisinde anlaşma olmadığı takdirde 1 hafta sonra 1 kez daha görüşme yapılabilir. 

Arabulucu’ da anlaşma sağlanmadığı takdirde bu durum tutanakla tespit edilecek ve taraflara 1 er örneği verilecektir. Bu aşamadan sonra 2 hafta içinde dava açılması gerekmektedir. 2 Hafta içinde dava açılmadığı takdirde alacaklı taraf talebinden vazgeçmiş olarak kabul edilecektir. Arabulucu' ya gitmeden dava açılması halinde mahkeme tarafından kabul edilmeyecek, bu sonuca göre dava kabul veya reddedilecektir.
  
Şirketler Arabulucu ve İş Mahkemeleri için nasıl tedbir alınmalıdır?

       a)    Mevcut uygulamalarının arabulucu görüşmesinde koruyucu durumunu denetlemek,
b)    Arabulucuya giden dosyalarda eksiklikler varsa tedbir almak,
c)    Yasal uygulamaların doğru yapılmasını sağlayacak tedbirler almak,
d)    İşçi hak ve alacakları ile ilgili doğru düzenlemeler yapmak,
e)    Sağlıklı işçi özlük dosyası ve belgeleri oluşturmak,
f)     Arabulucu görüşmelerine uygulamaları bilen uzmanlar ile katılmak,
g)    İşten ayrılan personel ile ilgili yasal tedbirleri almak,

Bu tedbirlerin alınması halinde öncelikle Arabulucu' da kazanmak veya maliyeti düşürücü pazarlıklar için hazır olmak gerekmektedir.

Şirketler tedbir almazsa ne kaybeder?
Yasalar uygulamalar bakımından şirketler hazır değilse ve tedbir almamışsa fazla mesai alacakları, yıllık izin alacakları, kıdem ve ihbar tazminatları, yanlış hesaplama farkları (Kıdem ve ihbar), Arabulucu ücretleri, geçmişe yönelik işçi alacaklar nedeniyle İdari Para cezası ve vergi cezaları  ödemek zorunda kalacaklardır.  Geçmişe yönelik yapılacak bildirgeler ve vergi beyanname cezaları ilgili ay sayısı kadar artacaktır. Ayrıca işe iade de 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatları sorunu daha çabuk çözüleceği için işe başlatma ve tazminat kayıpları artacaktır.

İş Kanununda gerekli düzenlemeler yakın zamanda sonuçlanması beklenmektedir. Ancak Mahkemeler devam eden davalar ile ilgili işçi-işverenleri Arabulucu' lara göndermeye başlamışlardır.

Şirketlere tavsiyemiz Arabulucu’ da kaybetmemek için gerekli düzenlemeleri şimdiden hayata geçirmeleridir Son dakika da çözüm bulmaya çalışmak hak kayıplarına neden olacaktır. Eski dönemlerde dosyaya belge koyma ve davayı uzatmak imkanları artık bulunmamaktadır. En fazla 4 haftada sonuç alınması gerekmektedir.

Bilhassa işe iade davaları en önemli konulardan birisidir. Sön dönemde Yargıtay Kararları ile işe iade kavramı önemini yitirmesi nedeniyle işçi’ nin işe başlamaması hak kayıpları yeni dönemde 1-2 ayda Arabulucu’ da karara bağlanacağı için gecikmelere güvenerek işe iade ile ilgili işlem yapma dönemi kapanacaktır. 

Saygılarımla.

Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İK Yönetim Danışmanı,
Bilirkişi ve Eğitmen 
Paylaş:
Copyright © Şakir Gülsever | Powered by Şakir Gülsever