Bayram günlerinde işçiler çalışmasalar da ücretlerinin
ödenmesi yasa gereğidir. İşletmelerde makinelerin
çalışma zorunluluğu, üretim ve ihracat işlemleri veya tatil günlerinde işletmede
bulunması zorunlu olan güvenlik ve idari işler personelinin bir kısmı bayram
günlerinde çalışmak zorunda kalmaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunun 44’ üncü Maddesi ile bayram ve
genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş
sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Bu günlere ait ücretler 47’inci
maddeye göre ödenir hükmüne yer verilmiştir.
Sözleşmelerde hüküm bulunsa da bayram günlerde çalışılması
için işçinin onayın gereklidir. Bu konuda her yıl ocak ayı içerisinde
personelin ulusal bayramlarda çalışma iradesi için beyanının zorunlu olduğu
gibi onay alınmamış işçi de çalışmaya zorlanamaz.
Her yılın başında personelden fazla çalışma yapacağı veya
ulusal bayram günlerinde ihtiyaç olması halinde çalışma yapacağına dair muvafakat
belgesi alınarak ilgili personel dosyasına konulmalıdır. Fazla çalışma ve
bayram günleri işçinin çalışması için gerekli olan bu belgenin alınmaması veya
dosyada bulunmaması halinde yapılan denetimlerde her personel için 2015 yılında
270.00TL İdari Para Cezası kesilmektedir.
Bayram günleri çalışma ücretleri yasanın
47’ inci maddesi esas alınarak ödeme yapılmaktadır. 47’ inci maddeye göre yasa
kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçiler bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen
günlerde çalışmasalar da bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam
olarak ödenir, Bayram günü çalışılırsa çalışılan her gün için bir günlük ek ücret
ödenmesi gerektiği yasada açık ve net ifade edilmiştir.
yapabilirler. Ancak bayram ve genel
tatil günleri çalışmasında % 100 kavramı şeklinde bir değerlendirme ile
personele yanlış ödemeler yapılan işyerlerine personel maliyeti artmaktadır.(Bayram
çalışması için günlük 2 ek ücret
ödenmesi).
Genel kanı personel fazla mesai
yaptığı zaman % 50 zamlı ödenmesi ( saat ücretinin 1,5 katı) nedeniyle ulusal
bayram günlerinin ise 2 kat ek ücret ödenmesi gerektiği şeklinde
değerlendirilerek ödeme yapılmaktadır. İşveren istediği takdirde bu esası
uygulayabilir. Ancak yasada kastedilen bu değildir. İşçiye verilen brüt ücret 225 saat çalışma karşılığı
olup çalışma saatlerinde günlük 7.5 saat üzerinden 225 saat çalışması ve hafta tatili için ücret verilmesidir. Fazla çalışma
ise haftalık 45 saati geçen süreler olup fazla çalışma için personele 1 saat
ücreti ile % 50 zammı ödenmektedir.
Bayram günlerinde ise İşçinin saat ücreti
aylık ücret kavramı içerisinde yer almakta ve ödenmektedir. İşçi bayram
günlerinde ek çalışma yaparsa bir güne isabet eden ücreti ilave olarak
ödenmektedir. Ancak bayram günleri akşam
saat ücreti ödenmeyen zamanlarda işyerinde fazla çalışma yapılırsa günlük 7,5
saat üzerindeki kısmı fazla çalışma olarak değerlendirilmelidir.
Fazla çalışma ve bayram günü
çalışmaları karşılaştırıldığında, fazla çalışma için personele aylık ücreti
içerisinde bu saatler için ödeme yapılmamaktadır. Bu nedenle mesai kısmında
saat ücret+% 50 zammı ile birlikte saat ücretinin 1,5 katı olarak ödeme
yapılmakta, bayram günlerinde ise İşçi çalışırsa saat ücreti aylık ücreti
içerisinde yer aldığı için saat ücreti kadar ek bir günlük ödeme ile bayram
günleri için personele daha fazla çalışma ücreti ödenmektedir.
Örnek:
Fazla çalışmada saat ücretine ilave % 50 Zam uygulanarak işçiye ödenmesi halinde
saat ücreti 10.00TL+5.00TL zammı=15.00TL ödeme yapılmaktadır. (225 saatin
üzerindeki saat ücreti)
Bayram günü çalışma halinde saat
ücreti dışında ilave bir günlük ücret ödenmektedir. Bayram günleri 10.00 TL
saat ücreti alan işçi aylık ücreti içerisinde 10.00 TL saat ücretini de çalışmasa
da alırken bayram çalışması için mesai kısmında+ 10.00TL ek ödeme ile 20.00TL saat
ücreti elde etmektedir. Durum değerlendirildiğinde ulusal bayram çalışması için
daha fazla saat ücreti zammı verilmektedir.
Bayram günleri çalışmasında en fazla tartışılan
konu olması nedeniyle işyerlerinde bayram sonrası yaşanan tartışmalara açıklık
getirmeye çalıştım.
Tüm çalışanların Bayramını kutlar,
huzurlu ve sağlıklı bayramlar geçirmelerini temenni ederim.
Saygılarımla,
Şakir Gülsever.
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İkaged Yönetim Kurulu Başkanı