Bazı işletmelerde SGK primini ve gelir
vergisini eksik ödemek için işçi ücretleri bordroda düşük gösterilmekte, ücretin
önemli bir kısmı ise elden ödenmektedir. 2014-2023 yılları ile ilgili son 10
yıllık kalkınma planında; Gelir İdaresi ve Sosyal Güvenlik Kurumu 2015 yılı
sonuna kadar kayıt dışı bu işlemlerin denetim yoluyla engellenmesi için ciddi
çalışmalar yapmakta ve firmalara denetim yazıları göndermektedir.
Ücret farklıkları nedeniyle firmaları bekleyen
en önemli sorunlar:
·
Her
ay sigorta priminin eksik bildirimi, eksik ödeme yapılması halinde % 5 hazine
yardımlarının faizleri ile birlikte geri alınması,
·
Alt
işveren iseniz hem alt işverenin hem de asıl işverenin % 5 hazine yardımını
iade etmeleri,
·
Ücretleri
düşük gösterilen aylar ile ilgili her ay için 2 asgari ücret tutarında idari
para cezaları ödenmesi,
·
SGK
primleri ve vergi farklarının ödenmesi,
·
Vergi
kaçağı ile ilgili ceza uygulamaları,
·
Bordroda
ücreti düşük gösterilen personel emeklilik nedeniyle daha fazla emekli maaşı
almak için hizmet tespit davası açması, halinde yukarıda yer verilen riskli
işlemler yapılmaktadır.
Konularında
ciddi yaptırımlar firmalara gönderilmeye başlanmıştır.
SGK tarafından yapılan çalışmaların en
önemlisi ise ücret kaçağı tespit edilmesi için bankalar tarafından verilen krediler.
Bankalar tarafından işyerinden istenilen ücret bordrosu ile belgelerde gösterilen
ücret ve aylık Prim Hizmet Belgeleri’nde bildirilen ücretlerin karşılaştırılması
ile ücret farklarının tespit çalışmalarına başlanmıştır.
Kredi alması için işçiye verilen
yazılarda, bordrodaki ücretler ile elden verilen ücretlerin toplamı kadar bildirim
yazısı verilerek kredi kullandırılmaktadır. Personele kredi alması için yüksek
ücret gösteren yazılar verilmesinden hareket edilerek bankalardan kredi için
alınan ücret yazıları bankalar tarafından SGK’ da KADIM (Kayıt Dışı istihdam)
birimine gönderilmektedir. Ücret bordro SGK bildirimi ile bankadan alınan ücret
yazıları karşılaştırılarak eksik ödenen sigorta ve vergi kaçakları
hesaplanmaktadır.
Ücretleri
düşük gösterme şekilleri nedir.
1-
Asıl
işverenler tarafından personeline 2’ li ücret şeklinde ödeme yapılması;
işyerlerine kısa dönemde vergi ve sigorta priminin eksik ödenmesi nedeniyle avantaj
sağlasa da uzun vadede işverene önemli riskler getirmektedir.
2-
Alt
işveren çalıştıran asıl işverenlerin 2’li ücret ödemesi yapması nedeniyle alt
işveren ve asıl işveren riskleri oluşmaktadır. (Tüm eksikliklerden asıl
işverenin sorumlu olması BK.163 madde ve SGK 12 maddesi)
Yukarıda yer verilen düşük ücret ile
ilgili yaşanacak riskler incelendiğinde işletmeler önemli kayıplara
uğramaktadır.
Saygılarımla
Şakir
Gülsever
İKAGED
Yönetim Kurulu Başkanı
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri