İnsan Kaynakları süreçlerinin
yapılandırılmaması, yasalarda yapılan değişiklikler ile ilgili uygulama çalışmalarına
önem verilmemesi, şirketlerde sorunlar yaşanmasına ve önemli risklerin ortaya
çıkmasına neden olmaktadır.
İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi
kurmayan firmaların tedbir almamaları, gelecek için planlama yapılamaması, süreçlerdeki
eksiklikler ve yasal uygulamalar konusunda yeterli bilgi donanıma sahip olunmaması
şirketlerde önemli kayıplar yaşamasına neden olmaktadır. Yaşanan sorunlar nedeniyle
İnsan Kaynağının Yönetimindeki güçlükler sonucu verimlilik sağlama konusunda istenen
başarının sağlanmadığı görülmektedir
Olaylara bütünsel bakarak insan
Kaynakları Yönetim süreçleri ile ilgili tüm sistem bağlantılarının yapılması
ile sorunların çözülmesi ile verimlilik sağlanmaktadır.
İnsan
Kaynakları risklerin ortadan kaldırılması, yasal uygulamalarını doğru yapılması,
İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulması ile ortadan kaldırılmaktadır. Firmaların
İnsan Kaynakları ile ilgili çalışmalar yapabilmeleri için uygulamalara hakim
üst düzey yöneticiler istihdam etmeleri veya uygulamalara hakim danışmanlar ile
çalışmaları gerekir. Aksi durumda yapılan çalışmalardan verim elde etme imkanı
bulunmadığı gibi firmaların kayıpları artmaktadır.
Kurumsallaşma
önündeki en büyük engel İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulmamasıdır. İnsan
Kaynakları ile geleceğe hazırlanmak ve kurumsallaşma çalışması ile insan
kaynağını iyi yönetme imkanı elde edilmekte, verimsizlik ile riskler ortadan
kaldırılmaktadır.
Ancak
Türkiye’ deki firmaların büyük bir kısmı İnsan Kaynaklarını yapılandırmak için yatırım
yapmaktan kaçınmaktadır. Yapılan değerlendirmeler ve uygulamalarda İnsan
Kaynaklarına yapılan yatırımların çok kısa sürede geri alınması dışında sonraki
dönemde yapılan İnsan Kaynakları Yatırımı ile geri dönmektedir. Yapılanma kararı
alınmayan firmalarda İnsan Kaynağının iyi yönetilmesi ile elde edilecek
kazanımlar düşünülmediği gibi yapılacak yatırımı faydasız ve gereksiz olarak
görülmektedir.
Yapılacak
yatırım sonucu, İnsan Kaynağının yönetimi ile elde edilen verim dışında İş davası
giderleri, iş kayıpları, iş kazaları, idari para cezaları, geçmiş yıllara dönük
tahakkuk ve bildirge cezaları, Bakanlık denetimleri gibi nedenlerle yapılan
giderler önemli boyutlara varmaktadır.
Unutulmaması
gereken İnsan Kaynakları’na yapılan yatırımların geri dönüşümünün hızlı ve karlılık oranı en yüksek yatırım olduğudur..
Bilinmeyen veya yanlış uygulamalar nedeniyle açılan bir davada tüm İK
yatırımının geri dönüşümü sağlandığı gibi aşağıda yer verilen kazanımlar ve elde
edilen verimlilik firmaların önemli kazançlar sağlamalarına imkan tanımaktadır.
Organizasyon,Görev tanımlarının doğru yapılması ile risklerin önlenmesi kazanımları,
Ø İnsan Kaynakları Sistemi ile İK süreçlerindeki sorunların çözülmesi kazanımları,
Ø Yanlış personel seçiminin önlenmesi ile elde edilen kazanımlar
Ø İşletmelerde yaşanan verimsiz çalışmaların kazanca dönmesi ile sağlanan kazanımlar,
Ø İş davaları ve işe iade davalarına hazırlık yapılması ile elde edilen kazanımlar,
Ø Çalışma Bakanlığı ve SGK denetimleri ile idari para cezası ödememe kazançları,
Ø Alt işveren risklerine karşı tedbir alınması ile elde edilen kazanımlar,
Ø Ücret bordro' lardaki, vergi,sigorta eksikleri,belgelendirme,uygulama sorunları çözülmesi ile elde edilen kazanımlar,
Ø Yıllık izin konularında bilinen ve bilinmeyen risklerinin giderilmesi ile ilgili kazanımlar,
Ø İSG –İK süreçleri, iş kazaları ile ilgili sorunların azalması, İPC elde edilen kazanımlar,
Ø Fazla Çalışma davaları için uygulama ve düzenlemeler ile elde edilen kazanımlar,
Ø Yasal sözleşmeler,yönetmelikler,etkin doküman hazırlama ile elde edilen kazanımlar.
Ø İşçi-işveren ilişkilerinin yönetimi düzenlemeleri, sorunların çözülmesi kazanımları,
Ø Ücret ve kıdem,ihbar yanlış hesaplama nedeniyle 5-10 yıl içerisinde açılacak davalara karşı tedbir alınması ile sağlanan kazançlar,
İnsan Kaynakları Sistemi kurulması,
uygulamaların doğru yapılması halinde yukarıda yer verilen kazanımlar dışında
da önemli riskler ortadan kaldırılmaktadır.Firmaların uygulama eksiklikleri konusunda
yukarıda yer verilmeyen önemli riskler yaşanmaktadır.
İnsan Kaynakları biriminde
bilgi eksikliği, Alt işveren çalışmasındaki yanlış uygulamalar, SGK’ alınan
teşvikler, bilhassa % 5 hazine tarafından ödenen ve bildirgede indirilen yardımların
kısmen veya tamamen SGK’ na iadesi en önemli risk olarak ortaya çıkmaktadır.
Yatırımın geri dönüşümü ile
ilgili bir örnek aşağıda paylaşılmıştır.(Örnek:
1 Personel İşe iade davası: 3.000.TL net ücreti olan 1 personelin işe iadesi
halinde işveren’ in dava masrafları kaybı 50.000.TL civarındadır. ) Verilen
örnekte görüldüğü üzere sadece 1 personelin işe iade davasının kaybı İnsan
Kaynaklarına yapılacak yatırımın en hızlı ve karlı bir yatırım olduğunu ortaya
koyduğu gibi diğer kazanımlar firmaların maliyetlerindeki ve kazanımlarındaki
önemli farkları da ortaya koymaktadır.
Aynı dönemde veya gelecek yıllardaki
riskler düşünüldüğünde firmaları risklerden koruyacak ve gelişimini sağlayacak en
önemli yatırım aracının İNSAN KAYNAKLARIN’ a yapılan yatırım olduğu
görülmektedir.
Şakir Gülsever
İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İK Yönetim Danışmanı Bilirkişi