Alt işverenlerin yasal olarak yapması gereken görevleri yerine getirmemesi ve bilgi eksikliği nedeniyle uygulamaları yanlış yapması, asıl işverenlerin sonraki yıllarda önemli kayıplarına sebep olmaktadır.
Asıl işverenlerin alt işveren çalışmasının yasal boyutlarını bilmemesi, takip etmemesi ve bilhassa “alt işverenin sorumluluğu var, benim sorumluluğum olmayacak” diye inanmalarından dolayı yasal tedbir almamaları sonucu - yükümlülükler yerine getirilmediği için - önemli kayıplara uğramaları kaçınılmazdır.
Alt işveren ilişkisinden risk doğuran olaylar,
a) Alt İşverenin, asıl işveren yanında çalıştırdığı personeli kendi iş yerinden sigortalı göstermesi, (İş Kazası riski)
b) Alt işveren personeline karşı tüm yasal yükümlülüklere müşterek ve müteselsil sorumluluk,
c) Alt işveren personelinin alacakları için 5-10 yıl sorumluluk,
d) Asgari ücret ile çalıştırılan alt işveren personelinin hizmet, ücret tespiti davaları ve cezalar,
e) Alt işverenin ödemediği sigorta borçlarının asıl işverenden talep edilmesi ve asıl işverenden % 5 hazine yardımlarının geri alınması,
f) Alt işveren personelinin “İş sağlığı ve güvenliği” tedbirlerinden asıl işverenin sorumluğu,
g) Alt işveren personeli tarafından açılacak kıdem ve ihbar tazminatları, fazla mesai davalarında asıl işverenin sorumluluğu,
h) Alt işveren tarafından personelin aylık çalışma günlerinin eksik gösterilmesi sorunları,
Tüm bu sorumluluklar risklerden bir kısmını oluşturmaktadır. Oldukça önemli sorumluluklardan hizmet tespit davaları önümüzdeki dönemde en fazla risk oluşturacak cezaların başında gelmektedir.
Bilhassa ikili ücret ödeyen firmalarda gerçek ücret ile asgari ücret arasındaki (Emeklilik zamanlarında ortaya çıkacaktır) farklar için bordro düzenleme farklarının sigortası, vergisi için idari para cezaları 1 yıllık sürede her personel için 30.000 TL - 40.000 TL tutmaktadır. Bu bedellere ücret ödemesi ilave edilmesi ile önemli boyutlara varmaktadır.
Alt işveren çalıştıran Asıl işverenler ortak sorumluluk taşıması nedeniyle alt işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde tüm ödemeler asıl işveren tarafından yapılmak zorundadır.
Alt işverenleri ise bekleyen en önemli risk ise yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde asıl işverenler tarafından açılacak % 5 hazine yardımlarının rücu edilmesi ile ilgili davalar ve personel davaları ile ilgili asıl işveren tarafından yapılacak ödemelerin geri alınmasıdır.
Yasalarda belirtilen önemli sorumluluklardan bir kısmı esas alınarak yukarıda açıklamalara yer verilmiştir. Şirketlerin alt işveren çalıştırması bir zorunluluk olsa da tedbir alınmadığı takdirde önümüzdeki yıllarda SGK denetimleri, Emeklilik maaşları düşük kalan kişilerin açtıkları hizmet davaları oldukça önemli riskler getirmektedir.
Asıl işverenlerin alt işveren çalıştırması için 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 Sayılı İş ve Sosyal Güvenlik kanunu, 6098 Sayılı Borçlar Kanunun yükümlülüklerini iyi öğrenmesi ve alt işverenle çalışma döneminde belgeleri isteyip kontrol etmesi gerekir.
Saygılarımla
Şakir GÜLSEVER
İK Yönetim Danışmanı
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
Fikir ve sanat eserleri kanunu gereğince yazarı belirtilmeden yayınlanamaz!